Nette gezerken Robert Dennis adında biri yazmış olduğu ve bilinmeyen biri tarafından da çevrilen bu makaleyi buldum. Verilen örnekleri deneyip işe yararlılığını test etmedim fakat genel olarak ciddi faydalı bilgiler içeren bu güzel yazıyı paylaşmak istiyorum. Yazıda genel olarak sound check sırasında uygulanabilecek şeylerden bahsediliyor.
Ayrıca geçen gün aklıma gelen ve ulaştığım bazı android uygulamaları var genel olarak sound check için kullanılabilir olduklarından onları da sizinle paylaşmak istiyorum bu uygulamalar ses analizi yapıyorlar ve feed back yapan frekansı anlamamızı sağlıyor yada soundumuzun genel karakterini grafiksel olarak görebiliyorlar
Uygulamaların ücresiz sürümleri bulunuyor fakat ben bulduğum apk dosyarını burdan paylaşıyorum dilerseniz ücretini ödeyebilir yada sadece ücretsiz uygulamayı kullanabilirsiniz yada benim gibi çulsuzsanız eğer verdiğim linklere bakabilirsiniz. 😀
RTA Pro Analyzer
https://play.google.com/store/apps/details?id=radonsoft.net.rtapro&hl=tr
Speedy Spectrum Analyzer
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.electronchaos.SpeedySpectrumAnalyzer&hl=tr
Speedy Spectrum Analyzer v3.06
SpectralPro Analyzer
https://play.google.com/store/apps/details?id=radonsoft.net.spectralviewpro
Neyse yazıya geri dönelim;
EQ üzerindeki Frekanslar
50 Hz
1. Artırıldığında düşük frekanslı enstrümanların
(kick-drum, tom-tom, bas) dolgunluğunu sağlar.
2. Kısıldığında bastan gelen “boom” sesini
azaltır, ve mix’te basın daha kolay duyul-
masını sağlar. Rock müzikte, yüksek sesli
bas partisyonları için sıkça kullanılır.
100 Hz
1. Artırıldığında düşük frekanslı enstrümanlara
daha sert bir bas sesi verir.
2. Artırıldığında gitar ve snare-davula
dolgunluk verir.
3. Artırıldığında piyanoya ve nefeslilere
sıcaklık katar.
4. Kısıldığında gitardan gelen “boom” sesini
azaltır ve gitarın netliğini artırır.
200 Hz
1. Artırıldığında vokale dolgunluk verir.
2. Artırıldığında gitar ve snare-davula dolgunluk
verir ve daha sert ses çıkmasını sağlar.
3. Kısıldığında vocallerin ve orta frekanslı
entrümanların çamur gibi ses çıkarmasını önler.
4. Kısıldığında cymbal’den gelen “gong” sesini
azaltır.
400 Hz
1. Artırıldığında özellikle düşük volümlerde
bas sesine netlik verir.
2. Kısıldığında kick-drum ve tom-tom’ların
“karton” sesini engeller.
3. Kısıldığında cymbal’den gelen ambiansı önler.
800 Hz
1. Artırıldığında basın netliğini ve “punch”
faktörünü artırır.
2. Kısıldığında gitarın “ucuz-gitar” sesini önler.
1.5 KHz
1. Artırıldığında gitarın netliğini ve tele
vurma sesini artırır (“pluck”).
2. Kısıldığında gitarın kuruluğunu (“dullness”)
azaltır.
3 KHz
1. Artırıldığında gitarın tele vurma sesini
artırır (“pluck”).
2. Artırıldığında elektro ve akustik gitarda
atağı artırır.
3. Artırıldığında piyanonun düşük notalarında
atağı artırır.
4. Artırıldığında vokaldeki netlik ve sertliği
artırır.
5. Kısıldığında geri vokaldeki yumuşak ve
nefesli sesi azaltır.
6. Kısıldığında vokal ve gitardaki akort
bozukluklarını gizler.
5 KHz
1. Artırıldığında vokalin öne çıkmasını sağlar.
2. Artırıldığında kick-drum ve tom-tomların
atağını artırır.
3. Artırıldığında bastan gelen parmak sesini
artırır.
4. Artırıldığında piyano ve akustik gitarın
atağını artırır, özellikle rock-gitarın
parlaklığını artırır.
5. Kısıldığında arka plan seslerini uzaklaştırır.
6. Kısıldığında ince (“thin”) gitarı yumuşatır.
7 KHz
1. Artırıldığında kick-drum ve tom-tomların
atağını artırır ve daha metalik ses çıkmasını
sağlar.
2. Artırıldığında vurmalı çalgıların atağını
artırır.
3. Artırıldığında kuru vokal sesinin daha
güzel çıkmasını sağlar.
4. Artırıldığında akustik basın parmak sesini
artırır.
5. Kısıldığında vokalin “esss” sesini azaltır.
6. Artırıldığında sintesayzır, rock gitar, akustik
gitar ve ve piyanonun sesini keskinleştirir.
10 KHz
1. Artırıldığında vokali parlaklaştırır.
2. Artırıldığında akust gitar ve piyanoyu hafifçe
parlaklaştırır.
3. Artırıldığında cymbal sesinin sertşiğini artırır.
4. Kısıldığında vokalin “esss” sesini azaltır.
15 KHz
1. Artırıldığında vokali parlaklaştırır ve daha çok
nefes sesi çıkmasını sağlar.
2. Artırıldığında cymbal sesini, yaylıları ve
flütleri parlaklaştırır.
3. Artırıldığında sintesayzır seslerinin daha
gerçekçi çıkmasını sağlar.
SES KONTROL (SOUND CHECK)
Bu aşama, konserin başlamasından önce tüm ayarların kontrolü ve konserin provası aşamasıdır denilebilir. Bu aşamanın yapılmasına olanak yoksa, aşağıdaki tavsiyelerden faydalanabilirsiniz.
-Master volume seviyeleri kapalıyken, kanal giriş seviyelerinin kazancını “clip” göstergesi yanana kadar açın ve daha sonra da birazcık kısın. Bu ayar, kanallarda optimum sinyal-gürültü oranın (signal to noise ratio) sağlayacaktır.
– Eğer mikserinizde kazanç/attennuatör ayarı yoksa, kazancı ayarlamak için en iyi yol, kanal seviyesi ya da kanal volum seviyelerini master potansiyometrelerinin 1/3’ü oranına çekmektir.
-Şimdi master volume potansiyometrelerini yavaşça açın ve kanal seviyelerini Front Of House ve Public Amplifier’lardan duymak istediğiniz seviyeye gelene kadar getirin.
-Açık kalan mikrofonlar feedback ve gürültü problemine neden olabilir. Bu yüzden, Sound Check bittikten sonra ilk olarak mikrofonlar ve akustik gitar, perküsyon vs. gibi mikrofon kullanan kanallardan başlayarak kanalları susturun. Mikserdeki MUTE butonu, ilgili olduğu kanalı susturur. Mikserinizde MUTE fonksiyonu yoksa, volume potansiyometrelerinin seviyelerini işaretleyip tamamen kapatın.
-Mikser EQ potansiyometrelerinin tamamını merkez (flat) durumuna getirerek ayarlamaya başlamanızda fayda vardır. Bu durumdayken kanaldaki EQ etkisi sıfır seviyesinde olacaktır.
PA (Public Amlifier) sistemler için (Home Stüdyo değil!) aşağıdaki EQ ayarlarını kullanabilirsiniz.
|
Giriş |
vokaller |
Akustik Gitar |
Kick/Kroskes |
Trampet |
Floor Tom/Bass Tom |
Tenor Tom |
|
Bass |
Flat |
Flat |
Flat |
-6 dB |
Flat |
-3 dB |
|
Mid |
Flat |
-3 dB |
-3 dB |
Flat |
Flat |
Flat |
|
Tiz |
Flat |
+2 dB |
Flat |
Flat |
Flat |
Flat |
|
Giriş |
Ziller |
Trumpet / Tenor ve Alto Sax |
trombone, bariton sax |
Gitar Amp |
Bass Amp |
Harmonica |
|
Bass |
-12 dB |
-3 dB |
Flat |
Flat |
Flat |
-6 dB |
|
Mid |
Flat |
Flat |
Flat |
Flat |
-3 dB |
Flat |
|
Tiz |
Flat |
Flat |
Flat |
-3 dB |
Flat |
-3 dB |
Konuşma sesi için kullanılabilecek mikrofon kanalı EQ ayarı aşağıdaki gibi olabilir.
31Hz (-12dB), 125Hz – 2kHz (0dB), 17kHz (-12dB); (Tolerans : -2dB ~ +2dB)
(Bas : 20-200Hz, Mid : 200-2000Hz, Tiz : 2000-20000Hz)
Bazı Enstrümanların Frekans Aralıkları :
Bas Gitar
41-260 Hz
Solo Gitar
196-1500 Hz
Bas İnsan Sesi
75-300 Hz
Tenor İnsan Sesi
120-540 Hz
Contralto İnsan Sesi
170-650 Hz
Soprano İnsan Sesi
250-1100 Hz
Timpani
87-103 Hz
Harp
31-3200 Hz
Çello
65-850 Hz
Grand Piyano
27-4000 Hz
Pikolo
587-3950 Hz
Tuba
43-349 Hz
(Bas : 20-200Hz, Mid : 200-2000Hz, Tiz : 2000-20000Hz)
– Reverb veya eko efekti prensip olarak vokallere, düşük seviyede olacak şekilde eklenir.
Bazen solo gitar, klavye (keyboard) ve nefesliler de az miktarda bu efektlerden faydalanabilirler fakat davul ve bas gitar genellikle bu efekti kullanmaz ve fabrikasyon (dry) tonunda yalın olarak kullanılırlar.
-AUX ya da monitor çıkışı seviyeleri müzisyenlerin ihtiyacına göre belirlenir. Başlangıçta vokal kanallarının monitörlerde daha güçlü seviyede olacağı var sayılır. Akustik gitar da abartılı olmayan ama yüksek seviyeli monitör gönderimi gerektirir fakat diğer kanallar için daha düşük monitör seviyelerinde olabilir. Davula ait mikrofon kanallarının monitör gönderimleri başlangıçta düşük tutulabilir, gerektikçe de açılarak uygun seviyeye çıkarılır.
Klavye (keyboard) veya davul için müzisyenlerin isteklerine göre ayarlanacak ikinci bir monitör sistemi kurulabilir.
-Eğer, mikserde monitörlere efekt göndermek için gerekli master katlar var ise şunu unutmamak gerekir; monitörlere reverb veya echo efekti eklendiğinde Front Of House sisteminde düşük bir oranda feedback oluşturabilir.
-Stereo bir mikser kullanıyorsanız, PAN (Panaroma) potansiyometreleri merkezde olacak şekilde ayarlanmalıdır. Eğer, mikser çıkışında (MAIN) , SUM ya da MONO ayarını seçip mono PA sistemi sürecekseniz, farklı bir PAN ayarı kullanabilirsiniz.
– Yüksek volumlerde Front Of House sisteminin pozisyonunu ayarlayarak olası feedback problemini önleyebilirsiniz.
